Кумлук

Кышкар:Вес ыҥ-влак Кумлук (евклидово пространствыше) — кум велан кум кӧргӧ лукан геометрический фигура

Кумлукын элементше-влак

Стандартный ончыктымашыже-влак

A, B да C кӱкшытшӧ-влак дене кумлук тыге ончыкталтеш $\mathrm{\Delta }ABC$ (сӱретым ончал). $\mathrm{\Delta }ABC$ кумлукын кум велже уло:

• $AB$ велже;
• $BC$ велже;
• $AC$ велже.

Кумлукын велже-влакын кужытышт (a, b, c) латин буква-влак дене ончыкталтыт:

• $|AB|=c$;
• $|BC|=a$;
• $|AC|=b$.

$\mathrm{\Delta }ABC$ кумлукын тыгай лукшо-влак улыт:

• $\mathrm{\angle }A=\mathrm{\angle }BAC$ лук — $AB$ да $AC$ велже-влак дене ышталтме лук; $BC$ велжылан ваштареш лийын шога;
• $\mathrm{\angle }B=\mathrm{\angle }ABC$ лук — $AB$ да $BC$ велже-влак дене ышталтме лук; $AC$ велжылан ваштареш лийын шога;
• $\mathrm{\angle }C=\mathrm{\angle }ACB$ лук — $BC$ да $AC$ велже-влак дене ышталтме лук; $AB$ велжылан ваштареш лийын шога.

Лук-влакын кугытышт(α, β, γ) грек буква-влак дене ончыкталтыт.

Кумлук-влакын типышт

Кумлук-влакын типышт
Кошарлукан	Токмаклукан	Вияшлукан
Тӱрлӧвелан	Тӧрӧрдыжан	Тӧрвелан

Лук-влакын кугытышт дене

Кумлукын кӧргӧ лукшо-влакын суммышт 180° лиеш.

Евклидово геометрийыште кумлукын кӧргӧ лукшо-влакын суммышт 180° лиеш. Тывеч — кумлукын кок лукшо кошарге (90° деч шагал) лиеш. Тыгай кумлук-влакым ойырат:

• Кумлук, кудын кажне лукшо кошар, кошарлукан маналтеш;
• Кумлук, кудын ик лукшо токмак (90° деч утла), токмаклукан маналтеш;
• Кумлук, кудын ик лукшо вияш (90° лиеш), вияшлукан маналтеш.

Тӧр вел-влакын чотышт дене

• Кумлук, кудын кок велже иктӧр, тӧрӧрдыжан маналтеш.
• Кумлук, кудык чыла велжат иктӧр, тӧрвелан маналтеш. Тӧрвелан кумлукын чыла лукшо-влакат 60° лийыт.